Sấy lạnh là gì? Nguyên lý hoạt động của công nghệ sấy lạnh.

Trong lĩnh vực bảo quản và chế biến thực phẩm, sấy lạnh được biết đến là một công nghệ tiên tiến giúp duy trì chất lượng và dinh dưỡng của sản phẩm. Không giống như phương pháp sấy nhiệt truyền thống, sấy lạnh hoạt động dựa trên nguyên lý loại bỏ độ ẩm từ thực phẩm ở nhiệt độ thấp mà vẫn giữ nguyên màu sắc, hương vị và giá trị dinh dưỡng. Vậy hãy cùng Đức Phát tìm hiểu xem tại sao công nghệ này đang ngày càng được ưa chuộng nhé!

Sấy lạnh là gì?

Sấy lạnh là công nghệ sấy thực phẩm hiện đại, sử dụng không khí khô với độ ẩm chỉ từ 10 – 30% và nhiệt độ thấp trong khoảng 35 – 60 độ C. Quá trình này diễn ra dưới điều kiện áp suất khí quyển, giúp loại bỏ độ ẩm mà vẫn giữ nguyên hương vị, màu sắc và giá trị dinh dưỡng của sản phẩm.

Nhờ phương pháp này, thực phẩm được bảo quản lâu hơn, giảm thiểu hư hỏng nhưng vẫn giữ nguyên chất lượng tự nhiên mà không cần sử dụng đến chất bảo quản hay phụ gia hóa học.

Nguyên lý hoạt động của công nghệ sấy lạnh

Cấu tạo máy sấy lạnh

Máy sấy lạnh là thiết bị sấy khô ở nhiệt độ thấp 18 – 30 độ C, đồng thời áp dụng nguyên lý tách ẩm trong không khí ở nhiệt độ ngưng tụ hơi nước. Máy sấy lạnh có cấu tạo gồm các thành phần chính như sau:

1. Buồng sấy: Nơi đặt thực phẩm cần sấy, được thiết kế kín để duy trì nhiệt độ và độ ẩm ổn định.
2. Máy nén: Nén khí gas lạnh để tạo nhiệt độ thấp trong buồng sấy.
3. Dàn bay hơi: Hấp thụ nhiệt từ không khí trong buồng sấy, làm giảm nhiệt độ.
4. Dàn ngưng tụ: Thải nhiệt ra ngoài, duy trì chu trình làm lạnh.
5. Hệ thống quạt: Tuần hoàn không khí khô trong buồng sấy.
6. Hệ thống điều khiển: Điều chỉnh nhiệt độ, độ ẩm và thời gian sấy.
7. Máy hút ẩm: Loại bỏ hơi nước, giữ độ ẩm ở mức thấp.
8. Bộ lọc không khí: Giữ không khí sạch, không bị ô nhiễm.

Nguyên lý hoạt động của máy sấy lạnh

Quy trình sấy lạnh diễn ra liên tục và theo tuần hoàn khép kín nên không bị phụ thuộc vào điều kiện thời tiết, nhiệt độ và độ ẩm bên ngoài tác động, Đầu tiên, không khí có độ ẩm cao từ buồng sấy sẽ được hút qua ống của dàn lạnh ngưng tụ, tại đây, không khí sẽ được làm lạnh đến nhiệt độ ngưng tụ để tách hơi nước trở thành luồng không khí khô lạnh. 

Luồng không khí này sau đó sẽ được đưa vào buồng sấy để tiếp xúc với thực phẩm. Nước trong thực phẩm sẽ bay hơi từ từ và chuyển sang dạng hơi nước và hơi nước này sau đó sẽ được hút ra khỏi buồng sấy và được thải ra ngoài. Khi thực phẩm đạt độ khô mong muốn kết thúc quá trình sấy, thực phẩm sẽ được lấy ra khỏi buồng sấy, sẵn sàng cho giai đoạn bảo quản hoặc sử dụng.

Ứng dụng của phương pháp sấy lạnh

Phương pháp sấy lạnh có nhiều ứng dụng trong các lĩnh vực khác nhau, đặc biệt là trong ngành công nghiệp thực phẩm và dược phẩm. Dưới đây là một số ứng dụng tiêu biểu:

• Chế biến thực phẩm: hoa quả, rau củ, thịt, hải sản, gia vị và nhiều loại nguyên liệu khác phục vụ cho ngành thực phẩm bày bán ra thị trường cũng như xuất khẩu, lưu trữ.
• Ngành dược phẩm: thảo dược và dược liệu, các sản phẩm y tế…
• Ngành công nghiệp hoa và cây cảnh: Sấy lạnh hoa khô đảm bảo giữ lại màu sắc tự nhiên của hoa, có thể dùng trang trí, trưng bày…
• Ngành mỹ phẩm: Sấy lạnh các nguyên liệu tự nhiên như hoa, thảo dược và trái cây giúp giữ nguyên hoạt chất và tinh dầu, phục vụ cho việc sản xuất mỹ phẩm tự nhiên và hữu cơ.

Ưu nhược điểm của công nghệ sấy lạnh

Ưu điểm

Công nghệ sấy lạnh hiện đại sở hữu rất nhiều tính năng vượt trội, đa lĩnh vực và có những ưu điểm như sau : 

• Bảo toàn chất lượng sản phẩm: Sấy lạnh duy trì màu sắc tự nhiên và hương vị đặc trưng của thực phẩm, hạn chế việc làm mất các vitamin và khoáng chất trong thực phẩm so với các phương pháp sấy nhiệt.
• Hiệu quả bảo quản: Thực phẩm sấy lạnh có thể được bảo quản lâu dài mà không cần sử dụng chất bảo quản, đồng thời loại bỏ độ ẩm đến mức thấp nhất, giúp ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn và nấm mốc.
• Tiết kiệm năng lượng: Quá trình sấy lạnh thường tiêu thụ ít năng lượng hơn so với các phương pháp sấy nhiệt truyền thống.
• Thân thiện với môi trường: Sấy lạnh không tạo ra khí thải độc hại, góp phần bảo vệ môi trường.

Nhược điểm

Bên cạnh những ưu điểm nêu trên, công nghệ sấy này vẫn còn tồn tại một vài hạn chế :

• Chi phí đầu tư ban đầu cao: Máy móc và thiết bị sấy lạnh có chi phí đầu tư ban đầu cao hơn so với các loại máy sấy truyền thống.
• Thời gian sấy lâu hơn: Sấy lạnh có thể mất nhiều thời gian hơn để hoàn thành quá trình sấy so với sấy nhiệt thông thường.
• Bảo trì và vận hành phức tạp: Thiết bị sấy lạnh đòi hỏi kỹ thuật cao để vận hành và bảo trì, cần đội ngũ nhân viên có kỹ năng chuyên môn.
• Hạn chế về loại sản phẩm: Một số loại thực phẩm có thể không phù hợp với phương pháp sấy lạnh và cần sử dụng các phương pháp sấy khác.

Sự khác biệt giữa phương pháp sấy lạnh và sấy nóng

Sấy lạnh và sấy nóng đều là phương pháp sấy khô sản phẩm thế nhưng cả hai công nghệ này đều có những khác biệt nhất định về cách thức hoạt động cũng như thành phẩm sau khi sấy. Dưới đây là bảng so sánh một vài đặc điểm nổi bật của hai phương pháp này :

Xem thêm : Sấy Phun Là Gì? Nguyên Lý Hoạt Động Của Công Nghệ Sấy Phun Hiện Đại

Tóm lại, phương pháp sấy lạnh đã chứng minh được hiệu quả vượt trội trong việc bảo quản và chế biến thực phẩm, thảo dược và nhiều sản phẩm khác. Mặc dù có một số hạn chế về chi phí và kỹ thuật nhưng những lợi ích mà công nghệ này mang lại là không thể phủ nhận. Chúng tôi nghĩ rằng đây là một giải pháp tiên tiến, đầy triển vọng, mở ra nhiều cơ hội mới cho ngành công nghiệp thực phẩm và các lĩnh vực liên quan trong tương lai!